تصویربرداری پزشکی یا فیزیک پزشکی؟ “مقایسه دقیق تفاوتها، آینده شغلی و درآمد برای انتخاب بهتر”
امروز قصد داریم در مورد یکی از دو راهی های همیشگی دانشجویان یعنی انتخاب بین رشته فیزیک پزشکی یا رشته تصویربرداری پزشکی صحبت کنیم و برای همیشه پرونده این مساله رو ببندیم!!!
در این مطلب به‌طور کامل و بدون تعارف این دو رشته را از همه زوایا بررسی می‌کنیم تا با خیال راحت مسیر آینده‌تون رو انتخاب کنید. این یه مقایسه ساده نیست؛ یه راهنمای واقعی برای تصمیم‌گیری درستِ تحصیلی و شغلیه!
اگر علاقه‌مند به دنیای تکنولوژی های نوین پزشکی، روش های پیشرفته تصویربرداری و یا پرتودرمانی هستید، حتماً تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. آماده‌اید؟
📊 دروس آزمون و ضرایب هر درس:
🏥 رشته تصویربرداری پزشکی: فيزيك عمومی(ضریب 3)، رياضي عمومي(ضریب 3)، فيزيك هسته اي و اتمي(ضریب 3)، فيزيك پرتوشناسي تشخيصي(ضریب 2)، فيزيك پزشكي هسته اي(ضریب 2)، فيزيك MRI(ضریب 2)، تكنيك هاي تصويربرداري پزشكي(ضریب 1)، فيزيولوژي(ضریب 1)، آناتومي(ضریب 1) و زبان انگلیسی(ضریب 3)
⚛️رشته فیزیک پزشکی: فيزيك عمومی(ضریب 4)، رياضي عمومي(ضریب 3)، فيزيك هسته اي و اتمي(ضریب 3)، فيزيولوژي(ضریب 1)، آناتومي(ضریب 1) و زبان انگلیسی(ضریب 3)
🎓 رشته های مجاز به شرکت:
تصویربرداری پزشکی —» دانشجویان و فارغ التحصیلان کارشناسی رشته های فیزیك(کلیه گرایشها)؛ تكنولوژی پرتوشناسی؛ تكنولوژی پزشكی هسته ای؛ تكنولوژی پرتودرمانی؛ مهندسی پزشكی(گرایش بیوالكتریك)؛ مهندسی هسته ای؛ مهندسی پزشكی(گرایش بالینی) مجاز به شرکت در آزمون تصویربرداری پزشکی هستند.
فیزیک پزشکی —» دانشجویان و فارغ التحصیلان کارشناسی فیزیك؛ بیوفیزیك؛ فیزیك مهندسی؛ تكنولوژی پرتودرمانی؛تكنولوژی پرتوشناسی(رادیولوژی)؛ بینایی سنجی؛ فیزیوتراپی؛ اعضای مصنوعی و وسایل کمكی؛ مهندسی پزشكی؛ علوم آزمایشگاهی؛ مهندسی هسته ای (گرایش پرتوپزشكی و راکتور) ؛ تكنولوژی پزشكی هسته ای مجاز به شرکت در آزمون فیزیک پزشکی هستند..
📈میانگین ظرفیت پذیرش هر رشته:
فناوری تصویربرداری پزشکی: براساس دفترچه آزمون سنجش چند سال اخیر، حدودا میانگین ظرفیت سالانه بین 25 تا 30 نفر می باشد.
فیزیک پزشکی: براساس دفترچه آزمون سنجش چند سال اخیر، حدودا میانگین ظرفیت سالانه بین 75 تا 80 نفر می باشد.
📚دروس دانشگاهی:
تصویربرداری پزشکی: تمرکز بر دروس تخصصی حوزه تصویربرداری مانند فیزیک و تکنیک های پیشرفته CT، MRI، پزشکی هسته ای، سونوگرافی، لیزر و …
+ کارورزی در بخش های تصویربرداری پزشکی
+ آشنایی با نرم افزارهای پردازش تصاویر پزشکی + هوش مصنوعی + مقاله نویسی و تحقیقات
————-
فیزیک پزشکی: تمرکز بر دروس تخصصی حوزه رادیوتراپی و دوزیمتری مانند رادیوتراپی، دوزیمتری، حفاظت پرتویی، پزشکی هسته ای و …
+ کارورزی در بخش های رادیوتراپی و پرتودرمانی
+ آشنایی با نرم افزارهای حوزه پرتودرمانی و دوزیمتری و شبیه‌سازی (مانند GATE، MCNP) + مقاله نویسی و تحقیقات
🧩گرایش های مقطع ارشد:
فناوری تصویربرداری پزشکی شامل 4 گرایش: CT Scan، پزشکی هسته ای، MRI و سونوگرافی
فیزیک پزشکی شامل 5 گرایش: رادیوتراپی ، پزشکی هسته ای، رادیوبیولوژی، تصویربرداری پزشکی، پرتوهای غیریونیزان
🔬 زمینه های تحقیقاتی و مقاله نویسی:
این دو رشته از لحاظ کارهای تحقیقاتی یک خانواده هستند و علاوه بر زمینه های تحقیقاتی اختصاصی برای هر رشته، عملا میتوان در هر گرایشی فعالیت کرد مثلا دانشجویان تصویربرداری پزشکی، میتوانند در حوزه رادیوتراپی طرح تحقیقاتی مشترک تعریف کنند و همچنین دانشجویان فیزیک پزشکی، میتوانند در حوزه‌هایی مانند تصویربرداری MRI یا CT اسکن و …. نیز پروژه تحقیقاتی مشترک تعریف کنند.
🎓ادامه تحصیل در مقطع تخصصی:
فیزیک پزشکی: علاوه بر مقطع ارشد، امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا تخصصی(PhD) رشته فیزیک پزشکی در 5 گرایش وجود دارد.
——–
فناوری تصویربرداری پزشکی: علاوه بر مقطع ارشد، امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا تخصصی(PhD) رشته فیزیک پزشکی در 5 گرایش، همینطور رشته تصویربرداری عصبی و رشته تصویربرداری سلولی ملکولی وجود دارد.
توجه: رشته هایی مانند دکترا تخصصی تصویربرداری سلولی ملکولی (Molecular Imaging) در ایران در حال توسعه است و هنوز در دانشگاه‌های بسیار محدودی ارائه میشود.
🗺️ تحصیلات خارج از ایران:
امکان ادامه تحصیل برای هر دو رشته در خارج کشور و کار با شرکت های بزرگ وجود دارد که براساس سابقه تحصیلی، سطح زبان و … میتوانید برای پذیرش در دانشگاه های معتبر خارجی اقدام کنید.
برای کار در بیمارستان، فیزیک پزشکی در کشورهای پیشرفته (مانند آمریکا، کانادا، آلمان) بازار کار بهتری دارد ولی نیاز به مدارک معتبر بین المللی دارد.
تصویربرداری پزشکی در خارج کشور بیشتر در حوزه پردازش تصاویر پیشرفته پزشکی، هوش مصنوعی و .. مرتبط می باشد.
🏥 بازار کار، فرصت های شغلی و درآمد:
فیزیک پزشکی: بخش های رادیوتراپی بیمارستان، بخش های پزشکی هسته ای بیمارستان، هیئت علمی دانشگاه
+ مشاغل تحقیقاتی در مراکز دانش بنیان یا شرکتهای سازنده تجهیزات پزشکی
درآمــــد: در بعضی از بخش ها به ویژه در حوزه پرتودرمانی درآمد بسیار بالایی دارد ولی نیازمند تسلط و تخصص در حوزه طراحی درمان، محاسبات دوزیمتری و .. می باشد.
تقاضای بازار: بازار کار این رشته بدلیل گسترده بودن گرایش ها، خوب می باشد ولی در برخی حوزه ها مانند رادیوتراپی، بدلیل تعداد کمتر بخش های رادیوتراپی، تقاضا و فرصت های شغلی کمی محدودتر می باشد.
——–
فناوری تصویربرداری پزشکی: بخش های تصویربرداری(CT وMRI )، بخش پزشکی هسته ای بیمارستان، هیئت علمی دانشگاه
+ کلینیکهای تصویربرداری یا شرکتهای سازنده تجهیزات پزشکی و مراکز پردازش تصاویر پزشکی
درآمــــد: متوسط تا بسیار بالا(وابسته به تجربه، تخصص و حوزه فعالیت).
تقاضای بازار: بدلیل تعداد بیشتر مراکز تصویربرداری پزشکی و نوپا بودن این رشته، موقعیت شغلی خوبی دارد.
📌 درحال حاضر رشته فیزیک پزشکی بدلیل سابقه بالاتر، جایگاه شغلی مشخص تری دارد ولی در آینده، رشته تصویربرداری پزشکی بدلیل تعداد بیشتر مراکز تصویربرداری پزشکی و تعداد کمتر فارغ التحصیلان و متخصصین این حوزه و…. سهم شغلی بالاتری خواهد داشت.
——–
توجــه: این 2 رشته در کل جزء رشته های خوب وزارت بهداشت محسوب میشود و دارای جایگاه علمی بسیار مناسب و همچنین آینده شغلی بسیار روشن و پویایی هستند ولـــی کلا سطح درآمد و آینده شغلی شما متناسب با میزان تخصص، توانمندی شخصی، ارتباطات شغلی و … می باشد.
✅ نقاط قوت و ضعف:
فیزیک پزشکی:
✅ نقاط قوت: تنوع گرایش ها، فرصت های تحقیقاتی و شغلی در داخل و خارج کشور، پتانسیل درآمد بالا
❌ نقاط ضعف: دروس دانشگاهی فیزیکی محور + رقابت بیشتر در بازار کار بدلیل تعداد بیشتر فارغ التحصیلان+ نیاز به تحصیلات تکمیلی (دکتری) برای برخی مشاغل مانند فیزیست بیمارستان
——
فناوری تصویربرداری پزشکی:
✅نقاط قوت: تنوع گرایش ها، فرصتهای تحقیقاتی، کاربرد مستقیم در محیط کلینیکی و بالینی، رشته تحقیقاتی- بالینی با تمرکز بر استفاده از فناوری های تصویربرداری برای تشخیص بیماری ها، نیاز فوری بازار کار به متخصصان، پتانسیل درآمد بالا
❌ نقاط ضعف: شناخت کمتر در بازار کار، مشخص نشدن جایگاه دقیق شغلی در بیمارستان در مقطع بالاتر
🚀 مهارت های تکمیلی:
آشنایی با هوش مصنوعی و برنامه نویسی(Python، MATLAB) و توانایی مقاله نویسی و تحقیقات و مدرک زبان انگلیسی برای هر دو رشته امتیاز بزرگی محسوب میشود.
🎯توصیه نهایی:
اگر دانشجوی رشته های فیزیک، مهندسی پزشکی، رادیوتراپی یا پزشکی هسته ای هستید و به تحقیق و نوآوری در حوزه های پیشرفته (مثل رادیوتراپی، پزشکی هسته ای یا لیزر و…..) علاقه دارید، فیزیک پزشکی انتخاب بهتری است.
اگر دانشجوی رادیولوژی، پزشکی هسته ای یا مهندسی پزشکی، هستید و به پیشرفت شغلی در حوزه های تخصصی تصویربرداری مانند MRI، CT Scan، پزشکی هسته ای، سونوگرافی و…. علاقه دارید، تصویربرداری پزشکی انتخاب بهتری است و این رشته تناسب بسیار بالایی برای دانشجویان رادیولوژی دارد.
این دو رشته وجوه اشتراک بسیار زیادی دارد و در کل نباید تفاوت زیادی قائل شد ولی در نهایت، انتخاب بین این دو رشته باید با شناخت دقیق از توانمندی‌ها، علایق شخصی و اهداف شغلی شما انجام شود؛ چرا که آینده شغلی در گروی تلاش، تخصص و اشتیاق شما خواهد بود.